Anasayfanız Yapın!  |   Favorilere Ekleyin!

Lalaşahin Bölgesine, Kirmasti (Kirmastorya) kasabası olarak yerleşmesi İS. 301-331 yılları arasında olduğu sanılmaktadır. Adının da Bizans döneminde kasabanın hakimisi (kadın yöneticisi) olan Kirmastorya dan geldiği sanılmaktadır. Aynı zamanda Kirmastoryanın erkek kardeşi olan Mihaliç de bugün Karacabey olan Mihaliç bölgesinin hakimi idi.

Bölgenin Osmanlılara katılması değişik kaynaklarda, değişik şekillerde anlatılmaktadır. Tacüttevarihin birinci cildinin 48. sayfasında Orhan Bey Karesi Hükümetini yıkmak üzere harekete geçtiği ve Kanolyas ve Vanolyas kalelerinin düşman elinden alınarak Kirmasti vilayetine girildiği; Kirmasti ve Mihaliç' in Hakim ve Hakimesinin itaatlerini bildirmesi ile Osmanlı ya geçtiği yazmaktadır. Solakzade tarihinin 31. sayfasında da olay benzer şekilde anlatılmış olup tarih olarak 737 (1336) verilmiştir.

Lalaşahin Paşa bu savaşta yer almamış olup Orhan Bey' in küçük oğlu Murat' la beraber Bursa' da olduğu sanılmaktadır. Bölgenin Lalaşahin Paşa' ya verilişiyle ilgili net bir kaynak yoktur. Fakat Orhan Bey tarafından savaş öncesi verilmiş bir söz üzerine Tımar olarak Lalaşahin Paşa' ya verilmiş olması kuvvetli bir ihtimaldir.
14 Eylül 1922 tarihine kadar 26 ay ilçemizi işgali altında tutan, vatan haini çetelerle işbirliği yaparak, her türlü zulmü, adam öldürmeyi, yağmalamayı yapan Yunanlılar, kaçarken Karapınar, Kosova, Adaköy, Taşköprü, Eskimezarlık, Demirdere ve Paşalar' da yangınlar çıkarmışlardır. Dallımezarlık, Tepecik ve Çırpan en fazla zarar gören yerlerdir. 33. Süvari Alayının 7. Bölük Komutanı Sabri Bey' in komutasındaki Türk Askerlerinin ilçeye girişi ile ilçe hürriyetine kavuşmuştur.

3 yıl 6 ay süren Kurtuluş Savaşı' nda değişik cephelerden 100 şehidimizin künyesi gelmiştir. 100 lerceside ilçe sınırlarında çeteler ve Yunan askerlerince şehit edilen ilçe halkı, Birinci Dünya Savaşı' nda bir çok cephede 5.000 den fazla şehit vermiştir.

Ekim 1922 de Çolak Kemalettin Paşa, alayı ile birlikte ilçemize gelerek Demireli ve civarı köylerde konaklar. Bir Harp Divanı kurarak işbirlikçi ve vatan hainlerinin yargıları yapılır. 72 kişi idama Mahkum edilir. Bir günde dört posta halinde Debboy Bayırındaki Ağabağında kurşuna dizilerek idam edilirler. Savaş sonrası Yunanlıların kaçarken yakarak zarar verdiği yerler arasında en büyük hasar Karacabey' dedir. Evleri yanan Karacabey' lilerin bir kısmı Kirmasti' ya getrilerek kaçan Rumlardan boşalan evlere yerleştirilir.

Birçok işbirlikçi eşkiya Kurtuluş Savaşı yıllarında kaçmıştır. Çerkez Davut, kardeşi Zekeriya, Çördüklü Hüseyin bunların başında gelir. Lozan Konferansı arifesinde, konferans geregince çıkarılacak olan Af Yasası kapsamı dışında kalacak olan kişilerin belirlenmesi için 16 Nisan 1924 tarihli, 487 sayılı Genel Af Yasası çıkarılması için yapılan görüşmelerde, Hükümet Meclise 600 kişilik liste vermiş ve bu sayının 150 ye düşürülmesi önerilmiştir. 150 kişilik listede Kirmastili vatan hainlerinin de adı geçmektedir. 600 kişilik listede adı bulunan ve 150 kişilik listede adı geçmemiş olan Çerkez Davut, Çördüklü Kara Ali oğlu İsmail, Kopuk İbrahim ve Peder İbrahim daha sonra vatandaşlıktan çıkarılmıştır.

24 Aralık 1922 tarihinde İlçenin adı Belediye Meclisi' nin aldığı kararla Lalaşahin oldu. Aynı kararla Karakilise Köyü' nün adı Işıklar olarak değişitirildi. Fakat Edirne' de Lalaşahin adında başka bir ilçenin bulunması nedeniye 24 Aralık 1922' de Belediye aldığı yeni bir kararla ilçenin adını Mustafakemalpaşa olarak değiştiriken, Ermeni Mahallesi' ni Lalaşahin Mahallesi' ne bağladı. Aynı kararla Rum Mahallesi' nin adı Yüzbaşı Sabribey Mahllesi olarak değiştirdi.

1924 yılında Hükümet Yakasında Esnaf Kulübü, Belediye Yakasında da İdman Yurdu futbol kulüpleri kuruldu. 1926 yılında bu iki kulüp birleşerek Gençlik Kulübü adını alır.

İlk sağlıklı sayım 1927 yılında yapılmış ve bu sayımda merkezde 13.022 kişi bulunurken 26 köyün başka ilçelere bağlanmasıyla 113 e düşen köy sayımızla beraber toplam nüfus 53.272 dir. Bu sayımda nüfusun azalmasında 26 köyün ilçemizden ayrılmış olmasıyla beraber 19 yıl içinde Balkan, Birinci Dünya ve Kurtuluş Savaşlarında yaklaşık 6 bin evladımızı şehit vermemiz büyük bir etkendir. Bu yıllardan sonra lçe nüfusu giderek artmaya başlamıştır.

Yapımına 1926 da başlanan köprü 1927 yılında bitirilmiştir. Şartnamede olmadığı gerekçesiyle demir korkuluklar yükümlüsü tarafından yaptırılmamış fakat açılan dava belediye lehine sonuçlanınça yükümlü korkuluklarıda tamamlamıştır. Böylece 1906 yılında sel sularıyla yıkılan köprü yerine Dönemin kaymakamı Ali Haydar Yücebaş tarafından yaptırılmış olan köprü ilçe tarihine son tahta körü olarak geçmiştir.

1935 yılında Mareşal üniforması içinde Gazi Mustafa Kemal' in tunçtan bir anıtı, Hükümet Konağı meydanına dikilir. 25 m2 alana, mermerden prizma şeklindeki kaide üzerine yerleştirilir. Kaide ile beraber yüksekliği 5 metredir. Bu tarihten itibaren daha önce Belediye binası önünde yapılan törenler, Ata' nın anıtı önünde yapılmaya başlanmıştır.

1937 yılında ilk Halkevi binası açıldı. Bugün Kız Meslek Lisesi ile Öğretmen Evi' nin bulunduğu yerde yıllarca ilçe gençlerine kitaplığıyla, kursları ve piyesleriyle hizmet vermiştir.

1938 yılında ilk Elektrik Santrali Binası yapılarak içine kömürle çalışan buharlı lokomobil konuldu. Bu ilçelilerin elektrikle ilk tanışması değildi. 1930' lu yıllarda Şeyhmüftü Camii karşısında sessiz sinema oynatanlar benzinli jenaratörle ürettikleri elektrikle hem sinema oynatıyor hem de yatsı namazlarında caminin aydınlatılmasını sağlıyorlardı.

1939 yılını 1940' a bağlayan yılbaşı gecesi ilçe en büyük sel baskınına uğradı. Bugün regülatörün bulunduğu yerde İtalyan firmaları sondaj çalışmalarını bitirmiş ve Nafia (Bayındırlık) Bakanlığı beton ayakları kakmaya başlamıştı. Çalışmalar nedeniyle Belediye yakası dere boyu yer yer su tünelleri için kazılarak oyulmuştu. Bu nedenle dere sularının yayılmasını önleyecek bir koruyucu kalmamıştı. Tavşanlı ve Dursunbey' den gelen uyarıları Kaymakamlık tellallarla halka duyurmuş, ovada bulunan mahalleler Selimiye, Çırpan ve Hamidiyedeki evlere yerleştiriliyordu. Gece birden sular yükselmiş, bugünkü Balıkesir ve Yeniyol' dan 2 metre yüksekliğinde sular akmaya başlamıştı. Baskında 22 kişi boğularak ölmüş 120 ev yıkılmış, 2500 evinde alt katları oturulmaz hale gelmişti. Sular çekilince yerini soğla denilen balçığa bırakmış, binlerce hayvan ölüsü ovaya yayılmıştı. Sel suları köprünün her iki yakasınıda oyarak bir ada gibi ortada bırakmış fakat köprü sel sularına dayanmıştı.

1943 yılında Cumhurbaşkanı İnönü ilçemize gelerek göle kadar uzanan seddelerin yapımını izlemiştir. Bataklıklar ve çeltik ekimi yüzünden sıtma tüm ilçeyi pençesine almıştır. Toplanan buğdayları saklamak için 500 tonluk ofis binası yapılmıştır.

1948 yılında ilçe ilk matbaasına kavuşur. İstanbul' da Tan Gazetesinde çalışırken, gazetenin kapanmasıyla ilçeye yerleşen Ziya Tamburacı, aynı zamanda ilçenin ilk gazetesi olan DİRLİK GAZETESİ ' ni de çıkartmaya başlar. 1950 yılına gelindiğinde ilçe nüfusu 65 552 olmuştu. Geçen yıllarda Karaoğlan Köyü ve civarında 10 bin dekar arazide bataklık kurutulmuş, sıtma hastalığının önüne geçilebilmişti. Cumhurbaşkanı İnönü ilçemizi iki defa daha ziyaret etti.

1952 yılı ilçeye birçok yenilik getirmiştir. Bunların en önemlilerinden iki tanesi; 50 abonelik ilk telefon santralinin kurulması ve ilk "Balolu" düğünün yapılışıdır. Diğer bir yenilik te ilçenin İstanbul ile olan bağlantısının değişmesidir. Bu yıla kadar Bandırma üzerinden vapur ile ulaşılan İstanbul' a, karayollarının onarılması ile Mudanya, Yalova üzerinden ulaşmak mümkündür. Bu tarihten sonra vapur ile İstanbul ulaşımı hafızalarda bir onu olarak kalacaktır.

1955 yılında Hara üzerinde iki jet uçağı çarpışır ve düşer. Pilotlar ölür. Aynı yıl 1932 dan bu yana belediyece işletilen tarihi hamam Kızılay' a satılır. Hamam yıktırılarak yerine yeni bir hamam, otel, lokanta ve düğün salonu yaptırılır. Modernleşme, kentleşme adına bir yaşayan günümüze ulaşabilmiş bir tarih daha yok olmuştur. 1956 yılında köprübaşında bulunan belediye binası yıktırılmış 1957 yılında da Şimdiki yeri olan Garaj üzerine taşınmıştır. Yine 1957 yılında stadyum arkasına yaptırılan Cezaevi hizmete açılmıştır. 1954 yılında temeli atılan Sağlık Merkezi 1958 yılında bitirilerek hizmete açıldı. Böylece ilçe halkının bir çilesi daha sonlanmış oldu.

1961 yılında Susurluk ve Kirmasti Çayları birkez daha taşmış ve Yahyaköy - Taşköprü arasındaki Balıkesir yolu 4 gün kapanmış, yolcular otobüslerin üzerinden askeri helikopterlerle kurtarılmıştı. 1964 yılında tüm yurtta olduğu gibi ilçemizdende grbete giden işçiler oldu. Nisan ayından itibaren yıl sonuna kadar Almanya ve Belçika' ya giden ilçeli sayısı 200. Yine bu yıl içerisinde Vurun Kahpeye filminin çekimleri ilçemizde gerçekleştirildi. 6 Ekim' de ilçede 6 şiddetinde 55 saniye süren bir deprem oldu. Merkez üssü Gönü Köyü ve Hara arasıdır. Deprem sonucunda 2000 civarında ev oturulmaz hale gelmiş, 20 minare yıkılmış, 2 çocuk ölmüş ve 20 vatandaş yaralanmıştı. En fazla hasar Çeltikçi Durumbey, Boğaz, Kavaklı ve Güllüce Köylerinde idi. 1966 yılında Belediye ve Orman İşletmesi Danaçayırı Kavaklığındaki parkı hizmete açtılar. 1967 yılında da Endüstri Meslek Lisesinin temeli atıldı. 1968 yılında ilçenin ilk televizyonu izlenmeye başlandı. 27 Ağustos 1967 tarihinde Vehbi Koç, törenle Tat Konserve Fabrikasının açılışını yaptı.

1970 yılında Halk Eğitim Merkezi hizmete girdi. Aynı yıl yapılan sayımda ilçe nüfusu; merkezde 25.686, köylerde 58.680 toplam 84.366 bireydir. 12 Eylül 1974 yılında Şeyhmüftü Camii karşısında çıkan yangın sonucu Eski Sinema Hanı ile beraber Köseleciler ve Kunduracılar Çarşısında 87 iş yeri yandı. 1976 yılında 108 dekar alan üzerine 262 iş yerinden oluşacak Sanayi Sitesinin yapımına başlandı.1974 yılında hizmete giren Hallaçoğlu sineması yapımında 2 yıl sonra televizyonların artması sonucu kapanarak Tekel' e depo olarak kiralandı.

80 ' li yılların başları tüm yurtta sancılı geçiyordu. Bunu ilçemizde de gerçekleşen eylemler takip ediyordu. 1980 yılında MHP ilçe binası sol militanlarca kurşunlanırken, öğretmen Nevzat Ceylan' ın evi de sağ militanlarca kurşunlandı. Ayrıca Atlas Kitapevi' nin camları kırıldı. Nisan ayında gerçekleşen bu eylemler havayı iyice gerginleştirmişti. 20 Temmuz tarihinde Ülkücü militanlar garaj kahvesini taradılar. Bu olayda 1 genç ölürken, 3 kişi tutuklandı. 1981 yılında dere bir kez daha taşma tehlikesiyle ilçeye korku saldı. Uzguraltı mevkiinde seddenin patlamasıyla Ayas ve Doğancı köylerinde 17 ev sular yüzünden yıkıldı. İlçe merkezinde de sular, Demirciler Caddesinde seddeleri zorlamaya başlayınca Belediye halktan çuval yardımı istemiştir. Halkın ve DSİ görevlerinin çabalarıyla delikler kum çuvallarıyla kapatılmıştır.1982 yılında Lalaşahin Mahallesinde bir evin inşaatı sırasında Yunan Tanrıçası Alene' nin som altınla kaplı mermerden bir heykeli bulundu. Heykel sergilenmek üzere Bursa Müzesine gönderildi. 6 yıl önce temelleri atılan Sanayii Sitesi hizmete girdi.

1986 yılı birçok yapının açılışına tanık olduk. 10 yıl önce yapımına başlanan kapalı spor salonu bu yıl açıldı. Meliköy Köprüsü bitirildi. 18 derslikli Züferbey Okulu ile 4 Katlı Kız Merkez Kuran Kursu hizmete açıldı.

1990 sayımında ilçe nüfusu merkezde 37.795, köylerde 63.009 olmak üzere toplam 100.804' e yükselmişti. 1991 yılında ilçenin ikinci köprüsü tören yapılmadan hizmete açıldı.

BELEDİYE TARİHÇESİ

14 Mayıs 1881 yılında Osmanlı Hükümeti bir kararname ile Mihaliç (Karacabey) ilçesine bağlı Sincan Bucağı merkezi Kirmasti' nin ilçe olduğunu ilan eder. 1 Ağustos 1881 tarihinde de Belediye Teşkilatı kurulur. Böylece Mustafakemalpaşa Belediyesinin tarihçesi yazılmaya başlanmış olur.

İlk Belediye Başkanı Topçuoğlu Mustafa Efendi 1 yıl görev yaparak 10 Haziran 1882 de görevi Kuşaksız Mustafa Efendiye bırakır. Daha sonra bu aileden Kuşaksız Hasan Ağa 1952 de Belediye Başkanı olacak ve Köprü ve Mezbahayı yaptıracaktır.

Soyadı Kanunuyla Lakabını Soyadı olarak alacak olan Benli Ahmet, gerek Belediye Başkanlığı döneminde gerekse Yunan İşgali sırasında göstermiş olduğu çabalarla halkın taktirini kazanmış, ilçe adına birçok işi gerçekleştirmiştir.

1945 yılında Belediye Başkanlığına Ahmet Balcı seçilir. Köprübaşının her iki yakasını da kamulaştırarak trafiği rahatlatır. Belediye bütçesini 233 bin Liraya yükseltmiş, iki ufak otobüs alarak Bursa' ya yolcu taşımacılığı yapmıştır. Benzin karne ile verildiğinden belediye dört yıl ulaşımı yönetmiştir.

1948 yılında göreve Musa Uzel gelir. 1949 yılı başında Sarnış Suuçtu Hidroelektrik binaları yapımı 203 bin liraya Mehmet Canbolu' ya, Türbünler 536 bin liraya Hamdi Arıel' e verilmiş ve bina inşaatı bitirilmiştir.

1930 yılında icradan alınarak Belediyemizce işletilen hamam, 25 Nisan 1955' te 20 bin liraya Kızılay' a satılmıştır. Bugün yerine yeni bir hamam ve hamamın üstüne hotel yapılmıştır.

1890 yılında Kaymakam Ali Haydar Bey' in yaptırdığı Belediye Binası 1950 yılında yılında yeni Belediye Binasının yapımı nedeniyle yıkıldı ve 11 Ocak 1957 de Garaj üzerindeki yeni yerine taşındı.

Mustafakemalpaşanın Tarihçesi